Khi chưa có sự xuất hiện các loại phân bón hóa học thì việc làm nông đều thủ công từ việc làm phân bón. Nông dân đã dùng lại các phân từ các vật nuôi như phân bò, phân gà…để bón vào cây. Hay sử dụng các phụ phẩm từ thực vật, tàn dư thân lá cây… để bón vào đất khi trồng cây. Theo quá trình nghiên cứu trồng trọt thì nông dân đã ủ thành công nhiều loại phân. Những loại đó gọi chung là phân bón hữu cơ. Phân hữu cơ không những tốt cho sự phát triển cho cây mà còn giúp cải tạo đất rất tốt.
Phân bón hữu cơ là gì?
Phân bón hữu cơ là hợp chất hữu cơ có chứa các chất dinh dưỡng đa, trung, vi lượng. Có nguồn gốc từ phân động vật, các phụ phẩm nông nghiệp, tàn dư thân, lá cây, từ hoạt động chế biến thủy hải sản, chất thải sinh hoạt,…Được sử dụng phổ biến trong nông nghiệp, là thành phần không thể thiếu khi canh tác trồng trọt. Giúp cung cấp chất dinh dưỡng cho quá trình sinh trưởng của cây. Đồng thời giúp cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu, màu mỡ cho đất, góp phần bảo vệ môi trường.
Phân loại
Phân hữu cơ có nguồn gốc từ những nguyên liệu hữu cơ với đa dạng những tên gọi khác nhau. Chủ yếu được phân thành 2 nhóm chính:
- Phân hữu cơ truyền thống: phân chuồng, phân rác, phân xanh,…
- Phân hữu cơ công nghiệp: phân hữu cơ sinh học, phân hữu cơ vi sinh, phân hữu cơ khoáng.
Vai trò phân hữu cơ
Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng bền vững cho cây. Giúp cây trồng phát triển ổn định và cân đối. Tăng hàm lượng dinh dưỡng nông sản, an toàn cho người dùng. Cung cấp chất mùn cho đất, tăng dưỡng chất, cải tạo môi trường đất xung quanh, cân bằng hệ sinh vật. Chất mùn trong phân làm tăng tính kết cấu đất, bảo vệ cấu trúc đất, hạn chế xói mòn rửa trôi đất. Cải tạo môi trường đất xung quanh, cải thiện lý, sinh, hóa của đất trở nên tốt hơn, tăng độ màu mỡ, phì nhiêu cho đất. Bảo vệ môi trường xung quanh do các chất tự phân hủy vào đất, không gây độc hại cho sức khỏe người dùng và các sinh vật xung quanh.
Cách ủ một số loại phân hữu cơ
1. Quy trình ủ phân chuồng
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Nguyên liệu để ủ có nguồn gốc từ phụ phẩm nông nghiệp như bã mía, rơm rạ, trấu, mùn cưa, vỏ cà phê, vỏ trái ca cao, thân cây xanh, lá cây khô… Cùng phân NPK 2kg, hoặc phân gia súc, gia cầm hoặc bã thải từ các hầm biogas khoảng từ 1- 1.5 tạ. 2 kg chế phẩm vi sinh EM FERT -1 . Nguyên liệu dùng để ủ phân thì kích thước càng nhỏ càng tốt.
Bước 2: Chọn nơi ủ
Chọn nơi khô ráo thuận tiện cho việc sử dụng sau này. Có thể ủ trong nhà kho, chuồng nuôi không còn sử dụng. Diện tích nền khoảng 3m2/tấn nguyên liệu ủ.
Bước 3: Chuẩn bị dụng cụ
Có thể dùng các vật liệu sẵn có như bạt, bao tải, bao nilong, che đậy và các loại lá để làm mái chắn ánh nắng, giữ nhiệt trong khi ủ.
Bước 4: Trộn chế phẩm với nguyên liệu ủ
Để trộn đều chế phẩm EM FERT -1 vào nguyên liệu ủ. Hòa tan chế phẩm vào 200 lít nước sau đó chia đều thành 5 phần.Lượng phân rắc cũng chia thành 5 phần. Sau đó cho một phần chế phẩm vào bình ô zoa nước, khuấy đều. Tiến hành rải một phần phân rắc mỗi chiều khoảng 3 bước chân. Tưới đều chế phẩm lên mỗi lớp phân rắc đã rải, nếu khô thì tưới thêm nước
Bước 5: Che phủ và bảo quản.
Sau khi ủ xong nên đậy đóng ủ bằng bạt hoặc nilong. Để bảo đảm tốt hơn và tránh ánh nắng trực tiếp, nên che thêm tấm che bằng lá hoặc mái lợp.Vào mùa đông phải che đậy kỹ để nhiệt độ đống ủ phải duy trì ở mức từ 40- 50 độ C.
Bước 6: Đảo đều và bổ sung nước, không khí
Sau khi ủ vài ngày nhiệt độ của đống ủ tăng lên khoảng 40- 50 độ C. Nhiệt độ này làm cho nguyên liệu ủ bị khô và không khí cần cho hoạt động của vi sinh vật cũng ít dần. Vì vậy cứ khoảng từ 7- 10 ngày tiến hành kiểm tra, đảo trộn, nếu nguyên liệu khô thì đổ thêm nước
2. Quy trình ủ phân hữu cơ vi sinh
Bước 1: Trộn đều tất cả các nguyên liệu.
Bước 2: Hòa chế phẩm Tricho-Compost với nước, tưới đều nước lên đống phân đến độ ẩm 50-55%. Dùng tay vắt, nước vừa rịn ra kẻ tay là vừa). Có thể dùng nước xả chuồng trại hoặc rỉ mật để tưới.
Bước 3: Đảo trộn đều, đánh đống phân cao 1-1,5m. Sau đó dùng bạt nylon màu tối (xanh đậm, đen) đậy kín.
Bước 4: 15-20 ngày sau, mở bạt ra (nhiệt độ khoảng 60-700C). Dảo trộn đều, tưới thêm nước, tiếp tục đậy lại ủ thêm 15-20 ngày.
Bước 5: Sau 35-50 ngày (tùy theo nguyên liệu) kể từ ngày ủ, phân hoai mục hoàn toàn. Có thể sử dụng bón cho các loại cây trồng
Với những cách ủ dễ thực hiện có thể tạo ra một loại phân hữu cơ dùng bón cho cây trồng. Có thể sử dụng cho nông nghiệp thay thế cho 20-30% lượng phân bón hóa học. Mang lại hiệu quả kinh tế rất cao, đạt hiệu quả trong việc cải tạo giữ gìn chất đất trong nông nghiệp. Tùy theo nhu cầu của từng loại cây trồng và nguyên liệu sẵn có mà có thể chọn lựa các nguyên liệu để ủ phân khác nhau.
Khi nền nông nghiệp phát triển đã xuất hiện các loại đất sạch, giá thể chăm sóc cây. Những loại này có tác dụng như phân hữu cơ, cung cấp các dưỡng chất thiết yếu cho cây. Các loại đất sạch, giá thể cao cấp giúp tiết kiệm được nhiều thời gian và công sức. Tất cả đều giúp cho việc làm vườn được dễ dàng và đạt hiệu quả cao hơn
Xem thêm: